Logistiek onder druk: slimmer, veiliger en veerkrachtiger door BDI

De logistieke sector staat voor grote uitdagingen, waaronder capaciteitstekorten, strengere regelgeving en een toename van criminaliteit. Tegelijkertijd worden duurzaamheid en efficiëntie steeds urgenter. Tijdens de BDI Summit in Delft werd duidelijk hoe digitalisering en federatief datadelen met behulp van nieuwe IT-architecturen de aanvoerketens slimmer, veiliger en veerkrachtiger kunnen maken.

De Basic Data Infrastructure (BDI) is een raamwerk dat in de logistiek is ontwikkeld. Het kernprincipe is dat data bij de bron blijven, maar uitwisselbaar zijn via gemeenschappelijke afspraken en standaarden. Tijdens de Summit bespraken IT-professionals, gebruikers en beleidsmakers de kansen en uitdagingen. Zes belangrijke trends kwamen naar voren:

1. Verbinding tussen fysiek en digitaal

BDI verankert digitale uitwisseling altijd in fysieke processen. Steven Schouten, product owner BDI, benadrukte: "Goederen verplaatsen zich al. Wij zorgen ervoor dat dit efficiënter en veiliger verloopt, zonder dat partijen de controle over hun eigen data verliezen." Hij wees ook op de noodzaak van een iteratieve aanpak in de ontwikkeling om aan te sluiten bij de dynamiek van de logistiek.

2. Federatief datadelen en decentrale architecturen

Het federatieve karakter van BDI is onderscheidend. In tegenstelling tot centrale platforms, blijven data onder controle van de eigenaar. Informatie wordt uitgewisseld via afsprakenstelsels, autorisatieregisters en connectoren in bestaande systemen. Dit verhoogt het vertrouwen, voorkomt vendor lock-in en stelt telers, verladers of havenbedrijven in staat om zelf te bepalen met wie en onder welke voorwaarden zij hun gegevens delen.

3. Kunstmatige intelligentie als versneller

Kunstmatige intelligentie (AI) wordt ingezet om processen efficiënter te maken en risico’s te voorspellen. Cargonaut gebruikt AI bijvoorbeeld om patronen in vrachtstromen te analyseren en de kans op diefstal in te schatten.

Ewout Bouwman, BDI IT Architect, ziet AI en federatief datadelen als complementair: "AI heeft data nodig om te leren en voorspellen. BDI zorgt ervoor dat die data in een federatieve context beschikbaar komen." Het oplossen van fundamentele problemen, zoals het traceren van een container, is een basisvoorwaarde om AI waarde uit data te laten halen.

Volgens Bouwman ligt de kracht van AI in het bieden van vroegtijdige signalen, bijvoorbeeld om de impact van een vertraging op contractuele verplichtingen te bepalen. Daarnaast kan AI fungeren als 'vertaler' tussen verschillende standaarden (semantiek), waardoor praktische interoperabiliteit wordt bereikt zonder dat iedereen gedwongen wordt om dezelfde standaard te gebruiken.

_{BDI Summit}

4. Digitale identiteiten en governance

Naast techniek zijn duidelijke governance en afspraken essentieel voor adoptie. Het gaat om heldere regels over rollen, toegang en het borgen van vertrouwen. Bij Secure Import op Schiphol wordt toegang tot goederen pas verleend nadat elke partij in de keten informatie heeft toegevoegd, wat resulteert in een kortdurende, unieke QR-code.

In de haven speelt Portbase een rol in de secure chain door samen te werken met identity-providers, waardoor alleen geautoriseerde partijen containers kunnen ophalen, wat het risico op misbruik verkleint.

5. Security in de keten

De focus verschuift van interne cybersecurity naar keten-weerbaarheid. Koen van Nistelrooij, security officer bij BDI, stelt dat het doel is om één minimale, gedeelde security-basis te creëren. Het NIST Cybersecurity Framework 2.0 wordt gebruikt als gemeenschappelijk referentiepunt, gekoppeld aan verplichtingen zoals NIS2 en ISO 27001. Dit maakt security een gezamenlijke actie over de hele keten.

6. Standaardisatie en incubators

Om innovatie te laten slagen, is een eenduidige basis nodig, zowel op technisch als juridisch vlak. De BDI Summit introduceerde een incubator-aanpak: een set kant-en-klare hulpmiddelen om de drempels voor nieuwe datadeel-initiatieven te verlagen. Zo kunnen partijen sneller van start, in plaats van zelf governance, juridische documenten en techniek op te tuigen.

_{Dit artikel is gebaseerd op een verslag van de BDI Summit van Mels Dees, te lezen op Computable.}