De logistieke levensader van Defensie: Hoe BDI bijdraagt aan nationale veiligheid

Tijdens de recente vakbeurs ICT & Logistiek in Utrecht stond één boodschap centraal: onze vrijheid is niet langer vanzelfsprekend en logistiek speelt een beslissende rol in de nationale veiligheid. Luitenant-generaal Jan-Willem Maas, commandant van het Defensie Ondersteuningscommando, schetste een confronterend scenario:

Stel je voor dat de NAVO snel moet opschalen als reactie op toenemende spanningen. Tienduizenden troepen, voertuigen en voorraden moeten razendsnel via Nederlandse havens, wegen en spoorlijnen naar de oostgrens van Europa. Maar ergens in de keten stopt de stroom. Niet door fysieke schade, maar door een digitale storing. Een civiele partner ontvangt geen opdrachten meer, treinen staan stil. Binnen enkele uren stokt de gehele bevoorrading.

Generaal Maas maakte duidelijk: dit is geen doembeeld, maar een reële kwetsbaarheid in een hyperverbonden wereld. Een digitale storing kan dezelfde verlammende gevolgen hebben als een fysieke aanval op de troepen.

_{Presentatie van Ruud Arts en Jan-Willem Maas bij ICT&Logistiek}

Nederland als militair doorvoerland

De oorlog in Oekraïne heeft de rol van Nederland als 'militair doorvoerland' onderstreept. Nederland is de cruciale levenslijn van de NAVO, dankzij onze havens, infrastructuur en datacentra. Het zijn niet de wapens, maar de continue aanvoer van brandstof, munitie en zorg die een leger in staat stelt langer dan een paar dagen te functioneren.

Defensie kan deze complexe, civiel-militaire logistiek niet alleen borgen. Militaire paraatheid vraagt om civiele slagkracht. De uitdaging ligt echter niet bij de kracht van individuele logistieke spelers, maar bij de verbinding daartussen.

De échte kwetsbaarheid: de verbinding tussen systemen

Onze logistieke keten is ijzersterk, maar ook extreem complex, bestaande uit duizenden systemen en processen. De echte kwetsbaarheid zit precies op het raakvlak tussen deze systemen. Maas stelde onomwonden: ‘Die ketens zijn sterk, maar die verbinding ertussen is extreem kwetsbaar.’ In een crisis zorgt het gebrek aan naadloze aansluiting en de versnippering van informatie voor onnodig tijdverlies, wat we ons niet kunnen veroorloven.

De oplossing is een nauwere civiel-militaire samenwerking, het Ecosysteem Logistiek, waarbij Defensie strategische partnerschappen aangaat met het bedrijfsleven. De kernvraag is: wat kunnen civiele partners aan gegarandeerde capaciteit leveren in tijden van crisis of conflict?

BDI: Het fundament voor digitaal vertrouwen

Om deze samenwerking te laten slagen, is een solide digitale ondersteuning noodzakelijk. Ruud Arts, projectmanager Digitale Infrastructuur Logistiek, benadrukte de bevinding dat in elke logistieke keten de informatieflow de meeste impact heeft op de totale performance. Het probleem is dat ketenpartners elkaar vaak niet kennen na de eerste of tweede schakel, terwijl men wel afhankelijk is van elkaar.

De traditionele methoden voor data-uitwisseling (zoals één-op-één koppelingen of grote, centrale platformen) zijn inefficiënt, duur en laten bedrijven de controle over hun eigen data verliezen.

De oplossing die Arts presenteerde is de Basis Data Infrastructuur (BDI): een digitaal afsprakenstelsel dat partijen in staat stelt om veilig, vertrouwd en efficiënt data te delen.

De cruciale belofte van BDI is: Data blijft bij de eigenaar. Informatie gaat alleen stromen wanneer dit expliciet is gemachtigd via het afsprakenstelsel.

De vier pijlers van BDI in de logistieke sector

Het afsprakenstelsel van BDI is gebaseerd op vier pijlers, die essentieel zijn voor de weerbaarheid van de logistieke sector:

1. Digitaal vertrouwen: Vastleggen wie je vertrouwt en hoe je dit vertrouwen bestuurlijk borgt tussen de ketenpartners.
2. Transacties: De mogelijkheid om onweerlegbaar vast te leggen dat een order correct is afgeleverd of een gebeurtenis heeft plaatsgevonden.
3. Notificaties: Automatisch informeren van partijen verderop in de keten over relevante gebeurtenissen, zoals de vertraging van een zending.
4. Data-soevereiniteit: De eigenaar van de data behoudt te allen tijde de controle over de toegang tot zijn data.

Van 'dual use' naar gedeelde slagkracht

Door BDI toe te passen binnen het Ecosysteem Logistiek, wordt ‘dual use’ – het vermogen om civiele middelen snel in te zetten voor militaire doeleinden – realiseerbaar. Vragen als: hoe zetten we de haven die vandaag containers verwerkt morgen in voor militair materieel? of hoe delen we treincapaciteit tussen burgers en Defensie? kunnen via BDI-afsprakenstelsels worden beantwoord. Het doel is simpel: Laat systemen het werk doen en laat data voor ons werken.

Generaal Maas sloot de sessie af met een oproep: De opbouw van deze weerbaarheid is een nationale opgave. De meest vooruitstrevende kennis zit bij de civiele sector, niet bij Defensie.

De logistieke sector staat, met de ondersteuning van digitale infrastructuur zoals BDI, centraal in de nationale veiligheid. Weerbaarheid wordt niet opgebouwd tijdens een crisis, maar vandaag.

_{Dit artikel is gebaseerd op een verslag van de sessie 'Logistiek als levensader voor de krijgsmacht', oorspronkelijk gepubliceerd door Logistiek.nl.}